หมื่นสุวรรณคีรีรักษ์ (บุญสุก)
หมื่นสุวรรณคีรีรักษ์ (บุญสุก) เป็นบุตรของนายทองสุก ผู้จัดการรังนกเกาะสี่เกาะห้า เป็นหลานย่าทวดทองหยด นางเอกละครแห่งคูขุด ภรรยาคนหนึ่งของพระยาวิเชียรคีรี (เถี้ยนเส้ง)
นายทองสุกผู้เป็นบิดาเป็นคนกว้างขวางและมีสมุนมาก ได้รับมอบหมายจากเจ้าเมืองสงขลาให้เป็นผู้ควบคุมดูแลการ ทำรังนกที่เกาะสี่เกาะห้า ชาวบ้านจึงเรียกกันเป็นที่แพร่หลายว่า “นายทองเจ้าเกาะ” เป็นผู้ส่งเสริมให้ประชาชนรอบทะเลสาบเลี้ยงไก่ และ จะผูกขาดซื้อโดยใช้วิธีตีอวนล้อมจับไก่ทั้งหมู่บ้าน แล้วเลือกเฉพาะตัวโตๆ ราคาแพงๆ นำไปเลี้ยงลูกน้องซึ่งทำรังนกอยู่บนเกาะ
ในวัยเด็ก หมื่นสุวรรณคีรีรักษ์ (บุญสุก) ถูกส่งไปเรียนหนังสือในเมืองสงขลาพร้อมๆ กับพระยาวิเชียรคีรี (ชม) และพระอนันตสมบัติ (เอม) จึงทำให้หมื่นสุวรรณคีรีรักษ์ (บุญสุก) เป็นทั้งญาติเและเพื่อนรักของพระยาวิเชียรคีรี (ชม) จนกระทั่งเป็นหนุ่มและยังเที่ยวเตร่อยู่ในเมืองสงขลา พระยาวิเชียรคีรี (ชม) จึงจับให้แต่งงานกับนางสาวทองซุ่น สาวเชื้อสายจีนจากครอบครัว “แซ่จิว” แห่งบ้านแหลมสน แล้วมอบหมายให้ไปเป็นผู้ใหญ่บ้าน รักษาการกำนันตำบลคูขุด และมีราชทินนามว่า หมื่นสุวรรณคีรีรักษ์
ในอดีตกาล ประชาชนรอบๆ ทะเลสาบสงขลาจะนั่งเรือมาจอดในอู่เรือหน้าบัว หรือ “โอ” ในภาษาท้องถิ่น ซึ่งชาวบ้านแถบนั้นเรียกว่าบัวภรรยาเจ้าเมือง เพื่อทำพิธีบังสุกุลอัฐิย่าทวดคูขุดปีละประมาณ ๒ ครั้ง กล่าวคือ ในวันสงกรานต์ (เดือน ๕) และ วันสารท (เดือน ๑๐) ในจำนวนนี้ รวมถึงพระยาวิเชียรคีรี (ชม) ซึ่งจะเดินทางมากราบไหว้อัฐิของย่าทวดคูขุดอย่างน้อยปีละ ๑ ครั้ง โดยจะนั่งเรือเก๋งสีขาว มีเรือคุ้มครองหัวท้าย ใช้ฝีพายเป็นจำนวนมาก แล้วมาจอดในคลองตะโหนดรอบ หน้าบ้านหมื่นสุวรรณคีรีรักษ์ (บุญสุก) เพื่อชุมนุมพบปะญาติและลูกหลานก่อนจะพากันเดินไปที่บัว พระยาวิเชียรคีรี (ชม) ปฏิบัติเช่นนี้เป็นประจำทุกปี ต่อมาหลวงมหานุภาพปราบสงคราม (ผ่อง โรจนะหัสดิน) และคุณจิ๋วธิดาของพระอนันตสมบัติ (เอม) ก็ยังคงสืบทอดประเพณี และนำลูกหลานชายหญิงมาร่วมทำบุญเป็นประจำทุกปี ซึ่งเป็นโอกาสให้เครือญาติ ณ สงขลา สุวรรณคีรี และโรจนะหัสดิน มีความใกล้ชิดสนิทสนมเพิ่มขึ้นเป็นทวี และเมื่อใดที่ลูกหลานสายตระกูลสุวรรณคีรีสอบถามหมื่นสุวรรณคีรีรักษ์ (บุญสุก) ว่าทำไมพระยาวิเชียรคีรี (ชม) ต้องมาไหว้บัวย่าทวดคูขุดก็มักได้รับคำตอบเสมอว่า “เพราะเรามีย่าทวดร่วมกัน”
หมื่นสุวรรณคีรีรักษ์ (บุญสุก) มีบุตร-ธิดารวม ๖ คน ได้แก่ (๑) นางหม่อง (๒) กำนันซ้อน (๓) นายทรัพย์ (๔) นายสัก (๕) นางคล้าย และ (๖) นางกล้วย
ข้อมูล จากหนังสือที่ระลึกงานรวมญาติ ณ สงขลา ครั้งที่ ๑๓ (๒๖ มกราคม ๒๔๔๐) ภาพ จากคุณเวคิน สุวรรณคีรี